Internal Family Systems

"The greatest lesson I learned in IFS is to touch with love, what I previously touched with hate" - author unknown

Ik ontdekte IFS in het boek van Bessel van der Kolk (Traumasporen). Hij besteedt een hoofdstuk aan Zelfleiderschap en meervoudigheid. Ik zocht al langer een "basismodel" om me in te scholen. IFS voelde als thuiskomen. Psychische delen worden vaak gepathologiseerd. Ik vond het heel bevrijdend dat er ruimte mag zijn voor alles wie we zijn.

Richard (Dick) Schwartz*, de ontwikkelaar van IFS, werkte als familie therapeut. Door zijn cliënten met eetstoornissen, leerde hij over "parts". Zij onderwezen hem dat ze parts in zich hadden. Een part wilde eten om de pijn uit te doven die te overweldigend voelde. Een ander part begon vervolgens de persoon uit te schelden, zodat er weer iets anders van binnen naar voren kwam om de kcal weer te laten verdwijnen. Dick zag veel overlap tussen het externe en interne in systemen en merkte op dat parts eigenlijk jonge (geparentificeerde) kinderen zijn, vaak bevroren in tijd. En hoe principes uit familie therapie toegepast kunnen worden in de innerlijke psyche. 

IFS gaat uit van enkele radicale opvattingen.
1 Meervoudigheid is heel natuurlijk. Net zoals ons lichaam parts heeft, zo heeft onze ziel dit ook. 
Deze "subsystemen" gaan verder dan gevoelens. Het zijn compartimenten ingebouwd in het zenuwstelsel, karakters van binnen met een eigen perspectief, eigen gedachten en gevoelens en eigen doelen/verlangens.
Parts geven ons als mens de mogelijkheid, om meerdere dingen tegelijk te kunnen doen. Een part kan zich focussen op het huishouden, terwijl een ander part nog bezig is met een gesprek.
Tegelijk is meervoudigheid een uitdaging. Parts kunnen botsen. Het bekende voorbeeld is dat één part 's morgens wil opstaan, en een ander part wil het liefst de hele dag in bed blijven liggen. Maar het kan ook heftiger zijn, denk bijvoorbeeld aan iemand wel of niet loslaten, er zijn voor de ander versus tijd voor jezelf nodig hebben. Of : wel of niet die zak chips nemen. Wel of niet jezelf daar over oordelen. Kwetsbaar zijn of verharden. In de maatschappij krijgt vaak het ene part meer 'recht', of meer 'gelijk' als het andere. In IFS krijgen ze allemaal een stoel aan de tafel. Parts zijn vaak zoveel meer dan we op het eerste gezicht kunnen zien.

2 Elk part is waardevol en welkom. In de originele vorm heeft elk part een waardevolle rol in het systeem en draagt elk part een bron van rijkdom. Ze kunnen echter ook het bewustzijn overnemen. Alsof je, onbewust, een bril opzet, en puur kijkt vanuit het perspectief van het part. Vaak geldt: hoe meer pijn, hoe meer parts worden gedwongen om te versterken in wat ze doen, waardoor het overweldigend raakt en botsingen veroorzaakt, zowel intern als extern.
Iemand met een dissociatieve stoornis heeft dus geen compleet andere hersenstructuur. Volgens IFS is iedereen een meervoudige persoonlijkheid. En dat is juist waardevol, want het doet recht aan de complexiteit van mens -zijn. 

3 IFS maakt kort gezegd deze verdeling: Er zijn parts die beschermen ("protectors") en parts die bescherming nodig hebben (kwetsbare delen, oftewel "exiles" - die de oorspronkelijke pijn dragen, maar van het bewustzijn verdrongen zijn, omdat het te overweldigend is om te voelen).
Protectors zijn er in vele vormen en maten. Sommigen zijn pro-actief (die laten we vaak zien aan anderen, worden aangemoedigd door de maatschappij en proberen te voorkomen dat we pijn voelen.) Bekende voorbeelden zijn: De Caregiver. De Innerlijke Kritikus. De Perfectionist. De Goede Student. De Vermijder. De Planner. Andere beschermers zijn meer re-actief en worden vaak minder gewaardeerd (zij worden actief als er pijn wordt getriggerd.) Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld levels van dissociatie, verslaving, zelfbeschadiging en gedachten aan suïcide. 
IFS verwelkomt alle delen. Elk deel heeft een positieve intentie. Het deel is niet de last die het draagt en vaak kan het een hele andere rol in het systeem vervullen als het transformeert. Vaak wachten delen al lang in de kelder tot we ze komen helpen.

En daarmee is de laatste opvatting heel belangrijk:
4 Iedereen, hoe beschadigd ook, heeft in essentie een gezond "Self". En als parts de ruimte en toestemming geven, komt deze bijna geheime helingsplek van binnen uit naar voren en komt er een genezende dialoog op gang. Ondersteuning en leiding van een IFS therapeut kan helpend zijn omdat dit soms zoeken is. De bron van heling is echter de innerlijke attachment tussen Self en Part. Dus het vermogen om van binnen getuige te zijn wat een part draagt (to really get it), de verbinding te herstellen en het part te helpen om lasten te laten gaan. Stukje voor stukje, veilig diep kunnen gaan

In IFS werken we niet volgens de bekende ui, maar zijn we meer bezig met knoflook: we helpen clusters herstellen.

In sessies beginnen we samen een reis. We werken altijd met toestemming van beschermers, voor we dichterbij de exiles komen, om zo voldoende innerlijke veiligheid te creëren. Het maakt niet uit of je nieuw bent met parts-work of het al langer doet. All parts are welcome.